Visie
Friesland College
& Talencentrum

Wij vertellen aan de start van de werkplaatsen de nieuwe studenten altijd over onze werkwijze, dat deze anders is dan ze gewend zijn, en waarom we dat zo willen. Ze begrijpen, het, ze knikken, en uitspraken als "ieder leert in zijn/haar eigen tempo en op zijn/haar eigen niveau" klinkt ze als muziek in de oren.

Toch lopen we vast, er wordt namelijk niet aan de verwachtingen voldaan en zowel studenten als docenten raken gefrustreerd.
Hoe uit zich dit? Studentengedrag: niets/weinig doen, geen vragen stellen. Docentengedrag: er bovenop gaan zitten of juist terugtrekken/afwachten - waarbij we kennelijk niet de juiste dingen doen, de juiste vragen stellen. We verliezen het contact.

Wij- docenten - gaan er ten onrechte van uit dat studenten weten wat ze te leren hebben. Ze zijn immers beginners, en beginners weten niet wat ze niet weten. Wij als experts zouden dit wel moeten weten, maar nemen vaak alsnog te grote (denk)stappen. Ook gaan we er ten onrechte vanuit, dat studenten al over metacognitieve vaardigheden beschikken. We zien studenten die "niets doen" te vaak als "niet gemotiveerd" en "lui" of "onwillend". We De interpretatie van de visie, zorgt - in mijn optiek - voor een denkfout en daarbij horend gedrag, namelijk: Het initiatief moet bij de student vandaan komen, dus wij doen geen stap naar voren, ofwel: wij stappen niet over op meer docentsturing.

Wat gebeurt hier volgens het CAR-model van Luc Stevens, de zones van ontwikkeling volgens Vygotski en de Drieslag van Biesta:
De studenten ervaren te veel autonomie, ze weten niet wat, hoe en waarom ze te leren hebben. Dit resulteert in niets doen of het doen random/betekenisloze opdrachten.
Deze manier van werken zorgt ervoor dat studenten geen successen ervaren, en dit ondermijnt het gevoel van competentie.
Ik snap het niet, ik kan het niet! Studenten komen in de zone van vervreemding terecht. Als de relatie tussen docenten en studenten goed is, dan is er vertrouwen in elkaar en dan kan de juiste interactie/interventie het vertrouwen van de student in zichzelf herstellen en leren weer mogelijk maken. Helaas constateer ik , dat de verbinding/relatie bij ons te wensen over laat. We bieden te weinig (juiste) ondersteuning. Dit begint volgens mij met oprechte interesse in de persoon, en vervolgens, het aanpassen van onze werkwijze aan dat wat de studenten nodig heeft om verder te komen. De focus ligt alsnog te veel op kwalificatie, op wat je als student produceert in plaats van welke persoon er in deze student schuilgaat. Ook wij bevinden ons dus in de zone van vervreemding door vast te houden aan "de visie".

Ik sta nog steeds achter onze visie, maar niet achter het dogmatisch vasthouden aan onze visie. Het heeft namelijk een paradoxaal gevolg: vasthouden aan de visie betekent dat we de studenten verliezen, en niet zullen bereiken wat we voor ogen hebben! We zijn voor mijn gevoel helemaal niet formatief bezig, we komen er niets eens aan toe! We do not practise what we preach!

In het boek Didactisch Coachen staat hierover hetvolgende (aldus Luc Stevens): "Didactisch Coachen staat of valt met een hoogwaardig interactie proces tussen leraar en leerling(en). Je kunt vragen stellen en/of feedback geven aan leerlingen, maar als je dat doet vanuit een slechte communicatieve basis, heeft dat niet zoveel impact. ..... Dat lukt alleen als de leraar kan vertragen, als de leraar echt aandacht heeft voor de leerling en zich kan verplaatsen in wat de leerling meemaakt...Leerlingen hebben direct door of er een leraar binnenkomt of een vak"

W. Peters (2020) zegt het volgende in het artikel "Scaffolding en Formatief evalueren" op www.vernieuwenderwijs.nl

"Scaffolding is het aanpassen van je onderwijs zodat leerlingen op het juiste niveau worden ondersteund: zij krijgen voldoende ondersteuning om iets te doen, maar krijgen in toenemende mate meer zelfstandigheid om het zelf te doen (fading). Het staat ook wel bekend als de ‘zone van naaste ontwikkeling’ van Lev Vygotsky."

Er is vanwege situaties, zoals die zich ook bij ons in de werkplaatsen voordoet, kritiek op het sociaal constructivisme. Maar wie heeft eigenlijk gezegd, dat je meteen bij complete zelfregulatie/zelfsturing moet beginnen? Als het allemaal gaat om ontwikkeling, om formatief handelen, laten we dan alsjeblieft beginnen met meer docentsturing als dat is wat de studenten nodig hebben en van daaruit samen doorgroeien. Wat mij betreft is onze visie het startpunt en een mooi streven, maar daar tussenin kan ik als expert afstemmen en aanpassen - met de visie als compas voor mijn handelen.

Andere gevolgen van ons onderwijs om rekening mee te houden/zaken die ik anders zou willen zien:
Het is een behoorlijke cultuurschock die studenten beleven. De studenten komen naar het Talencentrum om Duits te leren, maar moeten zich simultaan een nieuwe manier van leren eigen maken én wij veronderstellen dat ze bekend zijn met de beroepssituaties waarin wij ze laten werken, dit is echter nog niet zo! We staan hier te weinig bij stil, en geven te weinig tijd om te wennen en te leren leren, strategieën te ontwikkelen en een beeld te vormen van hun beroep. Laten we hier ook "in de vertraging zit de versnelling" toepassen, net als bij: meer aandacht voor de persoon!
Het gebruik van de doeltaal doet sommige studenten acuut in de paniekzone schieten, anderen die niet in de paniekzone schieten, moeten wel heel erg hun best doen om alles te begrijpen. Gevolg voor beide: snelle/continue overbelasting van het werkgeheugen. Ook de nieuwe manier van leren is een extra belasting voor het werkgeheugen. (Cognitive Load Theory, John Sweller, 1988) Er wordt minder/niets meer opgenomen, het leren stagneert.

Zelf keuzes maken kan betekenen, dat je niet samenwerkt met je vrienden, omdat die wat anders te leren hebben. Onze visie is van en met elkaar leren, niet per sé van en met je vrienden leren. Voor onze doelgroep echter wél van invloed op het maken van hun keuzes .

Van en met elkaar leren, komt wat mij betreft te weinig naar voren in onze werkplaatsen. Het zijn vooral individuele keuzes/opdrachten. Met name lezen en luisteren worden zelfstandig gedaan, docenten en andere studenten zijn niet betrokken bij het proces. Juist dat om dat proces en de strategieën bij lezen/luisteren gaat het volgens mij. Daarnaast zouden we juist bij het samen hetzelfde lezen en luisteren ook kunnen werken aan de relatie, aandacht kunnen geven aan de persoon. Ook is het efficiënter: Er is nu zoveel versnippering door alle individuele opdrachten, dat het hollen of stilstaan is in de les wat betreft het geven van feedback. Zélfs met drie docenten! Drie docenten: onze kracht en de valkuil, we kunnen elkaar versterken in de goede dingen, maar elkaar ook onbewust ondermijnen.